Một góc nhìn về những giá trị cuộc sống (P3)

Hãy nghĩ về thước đo sau này sẽ đánh giá cuộc đời bạn và quyết định sống mỗi ngày làm sao để cuối cùng cuộc đời bạn được đánh giá là thành công.

LTS: Đây là phần cuối của loạt bài "Một góc nhìn về những giá trị cuộc sống".

Tránh lỗi "Chi phí biên"

Chúng ta được học trong môn kinh tế và tài chính là khi đánh giá lựa chọn những phương án đầu tư khác nhau, cần bỏ qua chi phí chìm và chi phí cố định, và tập trung vào các chi phí biên và lợi nhuận biên của từng phương án. Trong lớp học tôi đã chỉ ra rằng cách tiếp cận này làm các công ty tự giới hạn mình ở những thành tựu quá khứ, thay vì hướng đến xây dựng những năng lực cần thiết trong tương lai. Nếu chúng ta biết chắc rằng tương lai sẽ giống như quá khứ thì lý thuyết này là đúng. Nhưng nếu tương lai khác quá khứ - và thường là như thế - thì đây không phải là một cách tiếp cận hữu ích.

Lý thuyết này giải quyết câu hỏi thứ ba tôi đã đặt ra cho sinh viên - Làm sao để có một cuộc đời trong sạch (không tù tội). Chúng ta thường vô tình áp dụng lý thuyết chi phí biên vào cuộc đời khi lựa chọn giữa đúng và sai. Giọng nói trong đầu ta lên tiếng: "Mình biết là thông thường không ai làm như vậy. Nhưng trong tình huống có thể châm chước, mình chỉ làm một lần này cũng không sao." Chi phí biên của việc làm sai "chỉ một lần này" luôn có vẻ thấp. Chính vì thế bạn mới dễ bị gạt, bạn sẽ không để ý tới toàn bộ hậu quả phía trước cũng như toàn bộ chi phí phát sinh từ lựa chọn làm sai. Lời giải thích cho sự bất nhất và thiếu trung thực đểu có thể tìm thấy trong lý thuyết chi phí biên cho lựa chọn "chỉ một lần này."

Tôi muốn kể cho các bạn làm thế nào tôi hiểu được hậu quả tiềm tàng của cái gọi là "chỉ một lần này" trong cuộc đời. Khi là sinh viên, tôi chơi trong đội bóng rổ trường Oxford. Chúng tôi chơi ngày càng ăn ý và đến cuối mùa giải vẫn chưa để thua trận nào. Các thành viên trong đội là những người bạn tốt nhất tôi đã từng có trong cuộc đời. Đội tuyển của chúng tôi đã vào đến vòng chung kết và trận tranh chức vô địch dự kiến sẽ diễn ra vào Chủ nhật. Tuy nhiên năm 16 tuổi tôi đã từng thề trước Chúa rằng sẽ không bao giờ chơi bóng vào Chủ nhật. Vì vậy, tôi tới gặp huấn luyện viên để giải thích vấn đề của mình. Huấn luyện viên và bạn bè đều cảm thấy rất khó khăn bởi vì tôi chơi ở vị trí trung tâm. Mọi người đều thuyết phục: "Cậu phải chơi. Cậu không thể phá vỡ quy tắc chỉ một lần này sao?"

Tôi rất ngoan đạo, vì vậy tôi vẫn không vào sân và cầu nguyện cho những gì mình nên làm. Tôi cảm thấy mình không nên làm sai lời thề, vì vậy tôi đã không tham gia trận chung kết.

Nói chung đó chỉ là một quyết định nhỏ về một trong vài ngàn ngày Chủ nhật của cuộc đời. Về lý thuyết, tôi có thể vi phạm nguyên tắc chỉ một lần đó và không bao giờ lặp lại. Nhưng khi nhìn lại, quyết định kháng lại sức cám dỗ của tiếng nói "Trong tình huống có thể châm chước, mình chỉ làm một lần này cũng không sao" đã chứng minh là một trong những quyết định quan trọng nhất cuộc đời tôi. Tại sao ư? Cuộc đời tôi là một dòng chảy bất tận những "tình huống có thể châm trước," nếu vượt qua nguyên tắc một lần, tôi hoàn toàn có khả năng lặp lại nhiều lần sau đó.Nghe

Bài học tôi rút ra từ việc này là giữ nguyên tắc suốt 100% cuộc đời sẽ dễ hơn so với 98% cuộc đời. Nếu bạn gật đầu "chỉ lần này thôi", bạn sẽ phải hối tiếc vì kết cục sau này như trường hợp một số người bạn của tôi. Bạn phải xác định điều mà bạn tin tưởng và vạch ra một giới hạn an toàn cho bản thân.

Ghi nhớ tầm quan trọng của đức tính khiêm tốn

Tôi hiểu sâu sắc điều này khi được mời dạy một lớp về lòng khiêm tốn tại Harvard College. Tôi yêu cầu tất cả sinh viên miêu tả người có đức tính khiêm tốt nhất mà họ biết. Một đặc diểm nổi bật của những người khiêm tốn là họ đều có lòng tự trọng rất cao. Họ biết mình là ai và hài lòng về việc mình là ai. Chúng tôi cũng đồng ý rằng sự khiêm tốn không thể hiện qua hành vi hay thái độ tự hạ thấp bản thân mà nằm ở lòng quý trọng bạn dành cho mọi người. Hành vi tốt xuất phát tự nhiên từ sự khiêm tốn như vậy. Ví dụ, bạn sẽ không bao giờ trộm đồ của ai bởi vì bạn quý trọng người đó. Bạn cũng sẽ không nói dối ai vì bạn quý trọng họ.

Điều quan trọng là phải đưa sự khiêm tốn vào cuộc sống. Bởi khi bạn học trong một trường đại học hàng đầu, hầu như tất cả những gì bạn học được đều từ những người thông minh hơn và nhiều kinh nghiệm hơn bạn, đó là cha mẹ, giáo viên, sếp của bạn. Nhưng một khi bạn đã tốt nghiệp HBS hoặc bất kỳ trường đại học hàng đầu nào, đại đa số những người mà bạn sẽ tiếp xúc hàng ngày khó có thể thông minh hơn bạn. Nếu bạn giữ suy nghĩ chỉ có người thông minh hơn bạn mới có điểm đáng để bạn học tập thì cơ hội học tập của bạn sẽ rất hạn chế. Nhưng nếu bạn có được đức tính khiêm tốn và tinh thần ham học hỏi từ tất cả mọi người thì cơ hội học tập của bạn là không giới hạn. Nói chung, bạn chỉ có thể khiêm tốn một khi cảm thấy hài lòng về bản thân và bạn muốn giúp đỡ những người xung quanh cũng cảm thấy hài lòng về bản thân như bạn. Khi chúng ta bắt gặp những người hành động kiêu căng, ngạo mạn hoặc thích hạ thấp phẩm giá người khác, chính cách cư xử của họ đã tố cáo họ là người thiếu tự trọng. Họ phải hạ thấp người khác mới có thể có cảm giác hài lòng về bản thân.

Chọn thước đo đúng

Năm vừa qua tôi biết rằng mình bị ung thư và phải đối mặt với khả năng kết thúc cuộc sống sớm hơn dự định. May mắn là tình hình hiện giờ của tôi có vẻ có chuyển biến tốt hơn. Tuy nhiên tình huống trên đã giúp tôi có cơ hội nhìn rõ hơn vào cuộc đời mình.

Tôi biết những ý tưởng của mình đã đem về nguồn lợi nhuận khổng lồ cho các công ty như thế nào; tôi biết rằng mình có tầm ảnh hưởng lớn. Nhưng khi đương đầu với bệnh tật, tầm ảnh hưởng đó không còn quan trọng với tôi nữa. Tôi đã kết luận rằng thước đo mà Chúa dùng để đánh giá cuộc đời tôi không phải là tiền bạc mà là những con người đã được tôi giúp đỡ.

Tôi nghĩ đó là thước đo dành cho tất cả chúng ta. Đừng suy nghĩ vì sự nổi bật cá nhân bạn đã đạt được; hãy suy nghĩ về những người mà bạn đã giúp đỡ trở thành người tốt hơn. Lời khuyên cuối của tôi là: Hãy nghĩ về thước đo sau này sẽ đánh giá cuộc đời bạn và quyết định sống mỗi ngày làm sao để cuối cùng cuộc đời bạn được đánh giá là thành công.

Nguồn: Doanhnhan.net